Woningbouw in Glasgow / Simon Franke - Trancity

Op reis kom je onderweg nog wel eens iets tegen. Bijvoorbeeld Anderston, een opvallend woningbouwproject in Glasgow.
Anderston viel ons op: interessante architectuur, herstel van de stad, mix van sociale en middenhuur, mix van openbare, private en collectieve buitenruimte, lage parkeernorm.
Een standbeeld van de beroemdste architect die Schotland ooit heeft gehad, Charles Rennie Mackintosh, markeert de ingang van het project en geeft extra allure.

Glasgow
De grootste stad van Schotland, heeft een reputatie als oude industriestad die door een diep dal is gegaan. Jarenlang nam het aantal bewoners af, de werkloosheid was hoog en de armoede groot.
Maar inmiddels groeit het aantal inwoners weer en is Glasgow met zo'n 600.000 bewoners een levendige stad, met een flinke (internationale) studentenpopulatie en een rijk cultureel leven. De stad zet vooral in op festivals om de eigen bevolking te bedienen en de toeristen te trekken. Overal in de stad wordt gebouwd. Prestigeprojecten zoals het Riverside Transport Museum aan de Clyde, maar ook heel veel woningbouw.

Het centrum
Ook het stadscentrum wordt voortdurend 'verbeterd'. Buchanan Street, de autovrije hoofdwinkelstraat is royaal belegd met duur natuursteen. Sauchiehall Street, de uitgaans- en eetstraat, wordt ook steeds meer autovrij. Daar vind je ook het Centre for Contemporary Arts met een interessante programmering, een fijne boekhandel en uitstekende lunches. En natuurlijk de Glasgow School of Art, hoogtepunt in het werk van Mackintosh. Helaas ontoegankelijk, omdat een brand het interieur flink heeft aangetast.

Argyll Street
Vanuit het centrum gingen we op weg naar Finnieston, volgens een bericht in The Times van een paar jaar geleden, 'the hippiest place in Britain'.
We lopen door Argyll Street, een van die kenmerkende Glasgow-straten, die kilometers lang zijn en de binnenstad verbinden met de ring daar omheen. Maar voordat Argyll Street hip dreigt te worden lopen we tegen een nieuw woningbouwproject aan dat onmiddellijk onze aandacht trekt: Anderston.

Eerder stedenbouw dan architectuur
In de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw is hier de oude Victoriaanse mix van wonen en werken vervangen door vrijstaande hoogbouw. Die heeft geen lang leven gehad en vanaf 2004 werd begonnen met de sloop en herontwikkeling van het gebied. In vijf fasen is hier door Sanctuary Scotland Housing Association een wijkje met nieuwe appartementencomplexen ontstaan, waarbij het oude 19de eeuwse stratenpatroon is hersteld. Het is met name fase 4-5 met 260 woningen, opgeleverd in 2018, dat er uit springt.  
We zijn er toevallig, onvoorbereid, maar met wat foto’s en speuren op internet valt toch een impressie te geven.

Wat Collective Architects hebben gedaan is misschien wel meer stedenbouw dan architectuur. In meerdere opzichten hebben ze in eerste instantie een deel van de stad gerepareerd; weer toevoegen wat eerder was weggenomen. Dat begint met het herstel van 200 meter straatwand aan een van de meest roemruchte straten van de stad. Een ‘stevige’ gevel mag je wel zeggen, maar het stoorde me niet, past bij de omgeving, waar veel straatwanden van natuursteen zijn. Een meer open plint is nooit weg, maar in dit stuk van de straat is geen enkele publieke functie te bekennen.

Openbaar, collectief en privaat
Verder creëerden de architecten een nieuwe wandelroute dwars door het project. Een route die een duidelijke functie heeft ook voor niet-bewoners, al was dat op een koude januarimorgen nog niet meteen te zien. Die route voor niet-bewoners roept discussie op of de private en collectieve binnentuinen wel duidelijk te onderscheiden zijn van het publieke pad. Een twijfelgeval zou je kunnen zeggen. Een bespreking van het project in Architects Journal is er kritisch over; zij voorzien problemen. Hoe het uitwerkt valt nu nog niet te zeggen, een half jaar na oplevering.

Midden-huur
Woningen in een mix van sociale en midden-huur. Zou interessant zijn om over enige tijd te horen hoe dat bevalt, zeker ook gezien het sterk collectieve karakter van de buitenruimte. En in Schotland bestaat dus gesubsidieerde midden-huur. Volgens de website van de verhuurder: ‘Mid-market rent is a form of affordable housing. Tenants generally pay a lower rent than their area's market rent level, but more than local social housing tenants. Starting rents for new mid-market rent homes are often similar to the Local Housing Allowance. Mid-market rent might be suitable for people on incomes that are not quite enough to afford home ownership, or private sector rents.’

Sardinian Food
En dat hippe Finnieston ligt nauwelijks honderd meter verder. Daar zal Anderston ook wel wat mee te maken hebben. Nu vertoont Argyll Street inderdaad een gentrification-gezicht. Een speciaalzaak in 'Sardinian Food' is kenmerkend. Maar de charityshop is er ook nog. En oude bedrijvigheid mixt nog met nieuwe maakindustrie.

Een uitgebreide bespreking van het project verscheen in Architects Journal van november 2018
Meer informatie ook op de site van Collective Architects